España invertebrada

Ortega e Gasset, no seu ensaio de 1921 España invertebrada, pretende correxir o pensamento político dominante durante a Restauración Borbónica (época na que comezaban a brotar os movamentos nacionalistas), e que atribuía a Cataluña e Biscaia o mal radical do nacionalismo. Para a maior parte da xente tratábanse de movementos artificiosos que, extraídos da nada, sen causas e motivos profundos, comezaran de súpeto, sen ser unidades distintas aos do resto de España.. Para Ortega e Gasset a culpa non é dos cataláns nin dos vascos, senón do poder central que é o primeiro en mostrarse particularista. Non basta cun pasado común, España vaise desfacendo pouco a pouco. O poder público pretende que os españois existamos como unidade para poder existir como tal, sen ter en conta as particularidades propias das diferentes rexións.